Kiedy podejmujemy zatrudnienie na podstawie umowy o pracę, jesteśmy zobowiązani do wykonania profilaktycznych badań wstępnych, okresowych oraz kontrolnych. O medycynie pracy rozmawiamy z bardzo doświadczonym lekarzem, Panią Krystyną Osmenda-Łaskawiec z Centrum Medycznego POST MEDICAL.
Czy boimy się wizyt u lekarza medycyny pracy?
Uogólniając - obawiamy się badań (nie tylko wykonywanych przez lekarzy medycyny pracy) oceniających nasz ogólny stan zdrowia, ponieważ mogą one prowadzić do wykrycia nieprawidłowości, niepełnosprawności czy wreszcie chorób.
Kandydaci na pracowników oraz pracownicy obawiają się, że wykryte nieprawidłowości i choroby mogą być utrudnieniem, a nawet mogą zdyskwalifikować ich do przyjęcia lub dalszego zatrudnienia na konkretnym stanowisku.
Przy przyjmowaniu do pracy weryfikacja ogólnego stanu zdrowia kandydata z występującymi na danym stanowisku warunkami pracy z uwzględnieniem czynników szkodliwych i uciążliwych służy ocenie, czy kandydat jest zdolny lub niezdolny do przyjęcia do pracy na tym konkretnym stanowisku.
Przy badaniach okresowych i kontrolnych pracowników ocena ich obecnego stanu zdrowia może wykazać konieczność zmiany stanowiska pracy, zmiany warunków wykonywania pracy, a nawet w ostateczności może wykazać niezdolność do wykonywania pracy na tym stanowisku. Ale trzeba pamiętać, że najważniejszym celem jest przerwanie szkodliwego działania wykonywanej pracy na zdrowie pracownika.
Jakie osoby zjawiają się na wizytach?
Zdarzają się pacjenci, którzy u lekarza rodzinnego mają rozpoznane choroby i się leczą, a u lekarza medycyny pracy świadomie zatajają ten fakt działając na swoją niekorzyść. W karcie badania profilaktycznego znajdują się dane z wywiadu chorobowego, które własnym podpisem uwierzytelnia badany pracownik.
Innym typem są pacjenci, którzy mylą lekarzy medycyny pracy z lekarzami NFZ i oczekują, ze lekarz medycyny pracy "kompleksowo" zdiagnozuje ich stan zdrowia i pośle do wszystkich specjalistów.
Czym w ogóle jest medycyna pracy?
Medycyna pracy to dziedzina, która zajmuje się ochroną zdrowia pracowników przed wpływem szkodliwych czynników środowiska pracy. Celem medycyny pracy jest również całość opieki profilaktycznej, przede wszystkim poprzez badania profilaktyczne: wstępne, okresowe i kontrolne. Medycyna pracy obejmuje także orzecznictwo wynikające z przepisów kodeksu pracy.
Czy badania są obowiązkowe dla pracodawcy?
Tak, są obowiązkowe. Zgodnie z przepisami kodeksu pracy pracodawca nie może dopuścić do pracy osoby bez aktualnego orzeczenia lekarskiego stwierdzającego jej zdolność do pracy na określonym stanowisku.
Jak przebiega konsultacja u lekarza medycyny pracy?
Na podstawie wydanego przez pracodawcę skierowania określającego jaki rodzaj badań profilaktycznych ma zostać wykonany, na jakie stanowisko i po ustaleniu tożsamości osoby zgłaszającej się na badanie założona zostaje karta badania profilaktycznego oraz wydanie właściwych skierowań na konieczne badania laboratoryjne, diagnostyczne, konsultacje specjalistyczne. Dopiero później następuje faktyczne badanie lekarskie przez lekarza medycyny pracy, rzecz jasna zakończone wydaniem odpowiedniego orzeczenia.
Jakie rodzaje badań wykonuje lekarz medycyny pracy?
Specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe stanowią część badania profilaktycznego. Wykonuje się je po analizie określonych w skierowaniu na badania występujących na stanowisku czynników szkodliwych i uciążliwych. Mogą to być np.: czynniki fizyczne – np. hałas, wdychanie pyłu przemysłowego; czynniki toksyczne – np. wdychanie tlenku glinu; czynniki biologiczne – np. wirus zapalenia wątroby typ B, i inne czynniki: np. praca wymagająca stałego i długotrwałego wysiłku głosowego.
Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania niż to określono we wskazówkach metodycznych, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.
Czy lista badań wymaganych na dane stanowisko jest ściśle uregulowana?
Tak, lista badań wymaganych na dane stanowisko pracy jest ściśle uregulowana przez prawo. Jeśli mam wątpliwości, kieruję na dodatkowe badania. W takich przypadkach kieruje mną tylko troska o danego pacjenta i jego zdrowie.
Z czego wynikają dodatkowe konsultacje specjalistyczne w medycynie pracy?
Specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe stanowią część badania profilaktycznego. Wykonuje się je po analizie określonych w skierowaniu na badania występujących na stanowisku czynników szkodliwych i lub uciążliwych. Mogą to być np.: czynniki fizyczne – np. hałas, wdychanie pyłu przemysłowego; czynniki toksyczne – np. wdychanie tlenku glinu; czynniki biologiczne – np. wirus zapalenia wątroby typ B, i inne czynniki: np. praca wymagająca stałego i długotrwałego wysiłku głosowego.
Lekarz przeprowadzający badanie profilaktyczne może poszerzyć jego zakres o dodatkowe specjalistyczne badania konsultacyjne oraz badania dodatkowe, a także wyznaczyć krótszy termin następnego badania niż to określono we wskazówkach metodycznych, jeżeli stwierdzi, że jest to niezbędne dla prawidłowej oceny stanu zdrowia osoby przyjmowanej do pracy lub pracownika.
Do czego są potrzebne badania sanitarno-epidemiologiczne oraz co trzeba przynieść ze sobą na wizytę?
Badania dla celów sanitarno-epidemiologicznych zgodnie z Ustawą z dnia 5 grudnia 2008 r. o zapobieganiu i zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi są jednym z elementów rozpoznawania i zapobiegania szerzenia się zakażeń i chorób zakaźnych. Obowiązkowym badaniom sanitarno-epidemiologicznym podlegają między innymi osoby podejmujące lub wykonujące prace, przy wykonywaniu których istnieje możliwość przeniesienia zakażenia lub choroby zakaźnej na inne osoby. W tym celu przy podejmowaniu lub wykonywaniu pracy np. „z żywnością” w szerokim kontekście tzn. od produkcji przez magazynowanie i dystrybucję wymagane jest wykluczenie zakażenia pałeczkami duru brzusznego i innymi pałeczkami z rodzaju Salmonella, Shigella (nosicielstwo) i wykonanie badań laboratoryjnych obejmujących trzykrotne badania kału na posiew.
Co dają nam badania z dziedziny medycyny pracy?
Dzięki medycynie pracy odnotowujemy systematyczny spadek liczby chorób zawodowych. Nie można również zapominać, że podczas badań wstępnych i okresowych często dochodzi do wykrycia wczesnych objawów groźnych chorób, jak choćby raka. Niektórzy pacjenci, którzy do nas przychodzą myślą, że lekarz medycyny pracy chce „im zrobić na złość”. Tak nie jest. Poprzez nasze działania chcemy zapobiec powstaniu chorób zawodowych u danych pracowników.
Dziękujemy za rozmowę.
